| A | |
|---|---|
| توزين مطلق – تعيين اندازه يك جرم و نمايش مقدار آن به صورت اعداد صحيح،كسري و مضاربي از جرم كيلوگرم نمونه بين المليInternational Protype Kilogram هنگامي كه براي توزين در هوا درستي بيشتري مورد نياز باشد،تصحيح شناوري در هوا Air Buoyancy ضرورت دارد. | Absolute Weighing |
| درستي – قابليت يك وسيله اندازه گيري براي ارائه مقادير اندازه گيري شده بدون انحرافات اندازه گيري روشمند . نزديكي توافقي ميان نتيجه اندازه گيري و مقدار واقعي True valueاندازه ده Measurand | Accuracy |
| گستره ي خودكار– وسيله اي خودكار براي انتخاب گستره ،در دستگاه هاي توزين با چند گستره ي توزين و دستگاه هاي با چند گستره درجه بندي | Auto range |
| كاليبراسيون خودكار– پايش تمام خودكار كاليبراسيون،به طور مثال،پس از تغيير محل دستگاه توزين قطع برق يا رانش دما،كاليبراسيون مجددي به طور خودكار اجرا مي شود.Auto calibration | Autocal |
| دستگاه توزين خودكار– دستگاه توزيني كه فرآيند توزين را بدون دخالت كاربر اجرا و به طور دائم فرايند هاي توزين خودكار را كه از مشخصه هاي دستگاه است تكرار مي كند. برخي از دستگاه توزين خودكار به شرح زير است: دستگاه هاي خودكار براي توزين منظم(بسته بندي) Automatic balances for regular weighing دستگاه هاي توزين خودكار ناپيوسته Automatic balances for discontinuous weighing دستگاه هاي توزين خودكار پيوسته Automatic balances for continuous weighing دستگاه هاي توزين نوار نقاله Conveyor scales دستگاه هاي بازبيني كننده وزن Checkweighrs ماشين هاي تخم مرغ جور كن Egg-sorting machines | Automatic balance (scale) |
| دستگاه توزين خودكار براي توزين قطعي – دستگاه توزين خودكاري كه براي به دست آوردن كميت هاي مساوي كه از قبل براي پر كردن انتخاب شده به كار مي رود. اين توزين به دو مرحله ي ريزش درشت و ريزش ريز تقسيم مي شود،موادي كه بايد توزين شود با وسايل انتقال ويژه اي به (بارگير) دستگاه توزين برده مي شود.بر اساس نوع بارگير ،دستگاه توزين خودكار را مي توان با يك وسيله تخليه (به طور مثال،دستگاه هاي توزين قيفي)يا بدون چنين وسيله اي (ماشين هاي كيسه پر كن)خريداري كرد. | Automatic balance (scale) for weighing out |
| كاليبراسيون خودكار– وسيله الكترونيكي براي كاليبراسيون مجدد خودكار يك گستره اندازه گيري نظير گستره اندازه گيري يك دستگاه توزين الكترونيكي.بعد از راه اندازي مراحل تنظيم، براي مثال، با فشردن يك كليد وزنه كاليبراسيون كه با دست يا به طور خوركار روي سيستم اندازه گيري قرار داده مي شود ،به عنوان يك وزنه مرجع لحاظ مي شود. در ريز پردازندهMicroprocessor مقدار اندازه گيري وزنه كاليبراسيون با مقدار نظري مشخص شده مقايسه مي شود و فاكتور تصحيحي متناظر با آن محاسبه مي شود. مثال :ترازوي دقيق با گستره 300g و زينه 1mg با وزنه كاليبراسيون قرار داده شده روي كفه مقدار 300,300g را نشان مي دهد. مقدار نظري ذخيره شده (براي اين وزنه) 300,000g است ضريب تصحيح محاسبه شده0,999000=300,000/300,300 | Automatic calibration |
| B | |
| دستگاه توزين – دستگاه اندازه گيري كه براي تعيين جرمMass نمونه به كار مي رود و عموما ً با اندازه گيري نيرويي كه نمونه در ميدان گرانشي زمين بر پايه ها وارد مي كند انجام مي پذيرد.دستگاه توزين مي تواند با استفاده از اصل تعيين جرم ،براي اندازه گيري ساير كميتها به كار برده شود. دستگاه هاي توزين به شرح زير رده بندي مي شود: 1. بر اساس اصل اندازه گيري فيزيكي 1-1. مقايسه مستقيم جرم،به طور مثال دستگاه توزين اهرميLever balance 2-1. مقايسه نيرو،به طور مثال دستگاه توزين الكترومكانيكيElectromechanical balance دستگاه توزين فنريSpring balance 3-1. اصول اندازه گيري ديگر،به طور مثال تعيين جرم بروش راديو متري 2. بر اساس رده درستي رده درستي ويژهhigh precision balance يا special accuracy رده درستي عالي precision balance يا High accuracy رده درستي متوسط commercial scale يا medium accuracy رده درستي عادي High capacity scale يا Ordinary accuracy 3.بر اساس نوع روش كار 1-3 .دستگاه توزين خودكار،براي مثال دستگاه توزين نوار نقاله Conveyor belt scale 2-3 .دستگاه توزين غير خودكار براي مثال ميكرو بالانسMicrobalance 4. بر اساس نوع نشان دهنده 1-4 . دستگاه توزين بدون وسيله نشان دهنده(بدون مقياسي كه بر حسب يكاي جرم عدد گذاري شده باشد)به طور مثال دستگاه توزين اهرمي Lever balance 2-4 .دستگاه توزين با وسيله نشان دهنده به طور مثال ترازوي پيشخواني (روميزي) Counter scale 5 .بر اساس نوع تعادل 1-5 .دستگاه توزن فاقد متعادل كننده به طور مثال دستگاه توزين اهرميlever balance 2-5 .دستگاه توزين نيم خود متعادل كننده به طور مثال دستگاه توزين با وزنه انداز Weight — dialing balanceبا گستره انحرافي 3-5 .دستگاه توزين خود متعادل كننده به طور مثال دستگاه توزين الكترومكانيكي Electromechanical balance 6.بر اساس نوع وسيله توزين قطعي براي مثال توزين با وزنه لغزندهbalance Sliding Weightدستگاه توزين انحرافي Deflection balanceدستگاه توزين وزنه انداز Weight dialing balance 7.بر اساس نوع بارگير براي مثال دستگاه توزين همكف(كفي)Floor scale دستگاه توزين قيفيHopper scale 8. بر اساس هدف از توزين براي مثال ترازوي حمام Bathroom scale ،دستگاه توزين دامAnimal balance دستگاه توزين نخYarn denier balanceدستگاه توزين براي داد و ستد عمومي Scale for public points of sale | Balance (scale) |
| دستگاه توزين شاهيني – دستگاه توزيني كه در آن بارگير(كفه) به وسيله كاردكي كه به آزادي از آن آويزان شده است ،نگه داشته مي شود.اگر دستگاه توزين شاهيني فقط داراي يك اهرم باشد به آن دستگاه توزين تك شاهيني اطلاق مي شود،اگر داراي چند اهرم باشد كه با گوشواره به هم متصل شده باشند ،دستگاه توزين با شاهين مركب ناميده مي شود.دستگاه هاي توزين تك شاهيني شامل ترازوهاي با دو كاردك Two knife و سه كاردكthree knife مي شوند. دستگاه هاي توزين شاهيني داراي شاهين با بازوهاي مساوي نسبت اهرم يك به يك يا شاهين با بازوهاي نامساوي (نسبت اهرم ديگر)مي باشد. | Beam balance |
| دستگاه توزين روميزي – دستگاه توزيني با بيشينه بار تا 30 كيلوگرم كه روي ميز و يا نظير آن مورد استفاده قرار مي گيرد.به طور مثال مي توان از ترازوهاي پيشخواني(فروشگاهي)،ترازوهاي آناليتيك و ترازو هاي آشپزخانه نام برد. | Bench scale |
| دستگاه توزين مخزن – دستگاه توزيني با بارگيري به شكل يك يا چند مخزن ذخيره،كه از آن هر بار تنها مقادير محدودي مي تواند برداشته شود. توزين هنگام انجام مي شود كه مخازن در حال پر شدن هستند و يا هنگام يكه بخشي از مخازن در حال تخليه مي باشد. | Bunker scale |
| C | |
| كاليبراسيون – در زمينه اندازه شناسي،كاليبراسيون به معني تعيين رابطه اي به طور مثال به وسيله يك منحني كاليبراسيون بين كميت نمايش داده شده و مقدار واقعي متغيير اندازه گيري شده در شرايط مشخص اندازه گيري است. و در تعريف جديد كاليبراسيون مجموعه عملياتي است كه تحت شرايط مشخص ميان نشاندهي يك دستگاه يا سيستم اندازه گيري يا مقدار يك سنجه مادي يا ماده مرجع و مقدار متناظر آن كه از استانداردهاي اندازه گيري حاصل مي شود رابطه اي برقرار مي كند. | Calibration |
| دستگاه توزين تركيبي(گروهي)– دستگاه هاي توزين گروهي شامل تعدادي(6 تا 14) ايستگاه توزين مجزا است كه معمولا به صورت دايره وار در اطراف محل عرضه ي محصولي كه توزين مي شود آرايش داده مي شوند. هر دستگاه توزين مجزا بارگيري شده و مقدار پر شده Fill Quantity توزين مي شود. يك رايانه،بر اساس وزن نمونه اي كه به طور تصادفي از مقادير پر شده مجزا انتخاب مي شود تعيين مي كند كه در اين گروه كداميك نزديك ترين به وزن مورد نظر هدف است. | Combination scale |
| شمارنده – دستگاهي مورد استفاده براي تعيين تعداد قطعه در حال افزايش، قسمت هايي از يكاها مانند طول ،پالس ها و غيره. | Counter |
| دستگاه توزين شمارشگر– دستگاه توزيني با تجهيزات ويژه براي شمارش تعداد قطعاتي كه تمامي آن ها داراي وزن يكساني هستنتد.دستگاه هاي توزين شمارشگر الكترونيكي ميانگين وزن تك تك و وزن كل قطعات شمرده شده را تعيين و با يك تقسيم رياضي تعداد قطعه ارائه مي دهد. دستگاه هاي توزين شمارشگر مكانيكي با درجع بندي هاي دهدهي و وزنه لغزنده و با نسبت هاي تبديل ثابت يا متغيير اصلاح مي شوند. | Counting Scale |
| دستگاه توزين جرثقيل – دستگاه توزيني كه براي وزن كردن بار آويزان شده از يك جرثقيل مورد استفاده قرار مي گيرد. دستگاه توزين مي تواند يا از قلاب جرثقيل آويخته شود يا بخشي از طراحي جرثقيل باشد. قرقره كابل و محركه ي آن و نيز تمام بخش هاي كابل راهنما به عنوان پيش بار در سكوي توزين ذخيره مي شود. بر خلاف دستگاه توزين كشش طناب Rope traction scale | Crane scale |
| D | |
| دستگاه توزين دو گستره – دستگاه توزيني با دو گستره توزين متفاوتMultirange Balance | Dual range balance |
| E | |
| دستگاه توزين الكترونيكي – دستگاه توزيني كه در آن جبران نيروي وزن نمونه مورد توزين به طوري است كه نيروي وزن به وسيله يك مبدل مناسب،متغيير اندازه گيري شده را به يك سيگنال الكتريكي قابل نمايش تغيير شكل مي دهد و اين متغيير خروجي همانطور كه در طراحي يك دستگاه توزين الكترونيكيDesign of electronic balance به طور الكتريكي نمايش داده مي شود به دست مي آيد.Electromechanical balance | Electronic balance |
| F | |
| دستگاه توزين پر كن – دستگاه توزين خودكار مورد استفاده در عمليات پر كردن. نمونه مورد توزين به طور خودكار به دستگاه توزين انتقال داده مي شود در بهر هاي با مقادير مساوي توزين مي شود و معمولا به طور خودكار براي بسته بندي نهايي به ايستگاه بعدي انتقال مي بايدFilling process control | Filling scale (weigher— filler) |
| دستگاه توزين شناور– دستگاه توزيني با وسيله اي اضافي كه تعيين جرم در محيط ديگر، محفظه اي جداگانه در خلا و جاهاي ديگر را ميسر مي سازد.براي اين منظور يك الكترومغناطيس كنترل شده در آويز بار قرار داده مي شود كه يك مغناطيس دايم را در فاصله ي تقريبا يك سانتي متري به حالت تعليق نگه مي دارد. | Floating scale |
| سلول اندازه گيري نيرو – يك مبدل تغيير مورد اندازه گيري كه مقدار ورودي “نيرو” را به مقدار خروجي متفاوتي براي مثال يك مقدار الكتريكي تغيير شكل مي دهد Weighing cell | Force measuring cell |
| H | |
| دستگاه توزين دستي – دستگاهي با بيشينه بار كم،كه هنگام استفاده آن را در دست مي گيرند.اين دستگاه به يكي از صورت هاي زير ساخته مي شود: دستگاه توزين با شاهين دو بازو مساوي دستگاه توزين با وزنه لغزنده ساده دستگاه توزين فنري ساده | Hand scale |
| دستگاه توزين تركيبي – يك دستگاه توزين الكترومكانيكي كه در آن نيروي وزن توسط يك سيستم اهرم كاهش يافته و به يك (يا چند)سلول توزينweighing cells انتقال داده مي شود. اين امر به طور مكرر در مورد دستگاه هاي توزيني كه وسايل توزين مكانيكي آن ها با سلول هاي توزين جايگزين شده است به كار رفته است. | Hybrid scale |
| دستگاه توزين هيدرواستاتيك – دستگاه توزيني مورد استفاده براي تعيين چگالي Density مايعات به وسيله اندازه گيري شناوري يك جسم Density Determination | Hydrostatic balance |
| I | |
| اختصاري براي سازامان بين المللي اندازه شناسي قانوني است .وظيفه ي اصلي اين سازمان شامل يكسان سازي مقررات فني و اداري براي روش هاي اندازه گيري و دستگاه هاي اندازه گيري در زمينه ي اندازه شناسي قانوني در سطحي بين المللي است. در حال حاضر ،حدود 135 توصيه نامه و 27 مدرك بين المللي و چند واژه نامه منتشر شده است. | International Organization for Legal Metrology (OIML) |
| L | |
| دستگاه توزين منقول – باسكولي كه به طور دائمي نصب نمي شود. بنابراين مجموعه هاي بلند تر مانند سلول توزين و اهرم بار در بيرون پايه بار در طرفين قرار مي گيرد. | Low profile scale |
| M | |
| نتيجه اندازه گيري يك توزين – اين اصطلاح در مورد مقادير اندازه گيري شده جرمMass احتساب Weight يا مقدار وزن قراردادي به دست آمده به عنوان نتيجه يك توزين در صورت لزوم با احتساب تصحيحات و عدم قطعيت اندازه گيري Uncertainty of Measurement به كار مي رود. نتايج اندازه گيري يك توزين اغلب مي تواند از مقادير اندازه گيري شده ديگر متغير هاي مورد اندازه گيري Measured variable گوناگون گه داراي رابطه قابل فهم مشخصي هستند نيز به دست مي آيد براي مثال جرم تقسيم بر زمان براي به دست آوردن ظرفيت پذيرش و جرم تقسيم بر حجم كه چگالي را مي دهد. | Measurement result of a weighing |
| زمان اندازه گيري – فاصله زماني لازم بين قرار گرفتن كامل نمونه روي كفه يا صفحه بار و نمايش صحيح نتيجه.ضمنا زمان انتگرال گيري (يا زمان تكميل شدن)Integration time و زمان توزين Weighing time را نيز ببينيد. زمان پاسخ فاصله زماني ميان لحظه وقوع يك تغييرناگهاني مشخص در عامل تحريك و لحظه اي كه پاسخ به محدوده اي مشخص حول مقدار ايستايي نهايي مي رسد و در آن باقي مي ماند. | Measurement time, response time |
| حسگر اندازه گير– قسمتي از دستگاه اندازه گيري كه اثر متغيير مورد اندازه گيري (اندازه ده) را به مقدار اندازه گيري شده ،كه در اغلب موارد مي تواند بيشتر فرآوري شود،تبديل مي كند. | Measuring sensor |
| دستگاه توزين با اجزاي متعدد – دستگاه توزين خودكار براي توزين قطعي يا توزين يا مقادير وزن از پيش تعيين شده اجزاي مختلف كه مي توانند به طور مثال در يك مخلوط كن از طريق چند توزين قطعي يا توزين و تخليه ريخته شوند. | Multicomponent balance |
| چند گستره – دستگاه توزيني كه گستره توزين آن به گستره هاي توزين جزئي با مقادير زينه متفاوت تقسيم مي شود. تغيير مقادير زينه با افزايش و كاهش با به طور خودكار در يك نمايشگر مقادير اتفاق مي افتد. | Multirange |
| دستگاه توزين چند زينه اي – دستگاه توزيني با گستره هاي توزين متفاوت كه همه از صفر شروع مي شوند.هر گستره توزين متناظر با كمينه و بيشينه بار،زينه مربوط به خود را دارد. گستره هاي توزين به رده هاي درستي متفاوتي مي توانند تخصيص داده شوند. | Multirange balance |
| سيستم (يا سيستم توزين چند كاربره) – يك رايانه طراحي شده براي استفاده در يك سيستم چند كاربره كه اتصال پايانه هاي متعدد (يا دستگاه هاي توزين شبكه شده) براي كار كردن كاربرهاي متعدد را به طور همزمان ميسر مي سازد. سيستم هاي چند كاربره داراي سيستم نرم افزاري(عملياتي) معيني هستند كه انتقال داده ها را به حافظه بزرگ متصل به رايانه،بلوك هاي معين،فضاها يا بخش ذخيره كاري هر كاربر را كنترل مي كند.وسايل جانبي مجزايي را به هر كاربر تخصيص مي دهد. اجراي برنامه هاي مجزا را كنترل مي نمايد و غيره. | Multiuser system or weighing system |
| N | |
| دستگاه توزين غير خودكار– دستگاه توزيني كه براي نظارت بر عمليات نياز به شخص كاربر دارد و تضمين مي شود كه هيچ توزيني بدون مداخله دستي كاربر نمي تواند انجام شود. دستگاه توزيني كه در حين توزين براي مثال گذاردن بار روي بارگير و برداشتن بار از روي آن و نيز براي تعيين نتيجه توزين ،نياز به دخالت كاربر دارد.در چنين دستگاهي نتايج توزين را مي توان مستقيما روي صفحه نمايشگريا به صورت چاپ شده مشاهده كرد،كه به هر دوي آن ها نشان دهي مي گويند. | Nonautomatic balance |
| R | |
| دستگاه توزين ريلي – دستگاه توزيني كه در داخل يك ريل براي توزين واگن هاي ريلي ساخته مي شود. | Rail scale |
| U | |
| عدم قطعيت اندازه گيري – پارامتري مربوط به نتيجه اندازه گري كه پراكندگي مقاديري را مشخص مي كند كه مي توان به طور منطقي به اندازه ده measurand نسبت داد. عدم قطعيت اندازه گيري عموما از مولفه هاي زيادي تشكيل مي شود. برخي از اين مولفه ها را مي توان از توزيع آماري يك سلسله اندازه گيري ارزيابي كرده و با انحراف معيار تجربي مشخص نمود. Type A standard Uncertainty.مولفه هاي ديگر نيز كه آن ها را مي توان با انحراف معيار مشخص كرد،از توزيع هاي احتمال مفروضي كه مبتني بر تجربه يا اطلاعات ديگر است ارزيابي مي شوند.Type B standard Uncertainty بديهي است كه منظور از نتيجه هر اندازه گيري ،بهترين برآورد مقدار اندازه ده است و نيز بديهي است كه تمام مولفه هاي عدم قطعيت از جمله مولفه هاي ناشي از تاثير خطاهاي روشمند مانند مولفه هاي مربوط به تصحيحات و استانداردهاي مرجع در پراكندگي سهيم مي باشند. در معقوله توزين نيز عدم قطعيت در اندازه گيري يك نتيجه هميشه شامل خطاهاي تصادفي(كه به طور رياضي به وسيله انحراف معيارstandard Deviation يا بازه اطمينانConfidence Interval بيان مي شود تمام متغييرهاي مجزايي است كه براي محاسبه ي نتيجه اندازه گيري Measurement result به كار مي روند. و نيز خطاهاي روشمند كه تعيين نمي شوند زيرا آن ها را نمي توان اندازه گيري كرد و بنابراين فقط مي توان آن ها را برآورد نمود. هميشه از پيش فرض مي شود كه آن دسته از خطاهاي روشمند كه تعيين شده باشند تصحيح نيز شده اند.اساسا نتيجه يك سري توزين” y“ شامل “n “ توزين مجزا بايد مطابق زير باشد: كه | Uncertainty of measurement |
| W | |
| خطاي توزين – خطاها يا انحراف هاي اندازه گيري كه ممكن است در طي يك عمل توزين اتفاق بيوفتدكه مهمترين آن ها را مي توان به سه گروه تقسيم كرد: 1.تغيير در جرم نمونه (غشاء آب،عبور رطوبت،ناخالصي ها) 2.تغيير آشكار جرم به علت نيروهاي ديگر(شناوري در هوا Air buoyancy،ميدان هاي مغناطيسي،ميدان هاي الكترواستاتيكي) 3.خطاي خواندن مربوط به كاربر خطاهاي خواندن(نمايشگر)Readout (display) Errors مثال مربوط به گروه 1:خطاي توزين در اثر غشاء(فيلم)آب علت:هر جسم مطابق با مقدار بخار آب موجود در هواي اطراف داراي يك فيلم آب است.هر چه دماي جسم نسبت به محيط اطراف پائين تر ،غشاء فيلم ضخيم تر.بنابراين به نظر مي رسد يك جسم سر سنگين تر و يك جسم گرم سبك تر باشد. تصحيح:جسمي كه قرار است توزين شد فقط هنگامي بايد روي كفه توزين قرار داده شود كه دماي آن با دماي محيط يكي شود. مثال مربوط به گروه 2:خطاهاي توزين به دليل نيروهاي الكترواستاتيكي علت: افزون بر نيروي وزن،ساير نيروها روي اجسام داراي بار الكتريكي عمل مي كنند. اگر نمونه و محيط داراي بار الكتريكي يكسان باشند،يكديگر را دفع،اگر بار الكتريكي آن ها متفاوت باشد يكديگر را جذب مي كنند. اين كه جسمي به طور الكترو استاتيكي باردار شده باشد به نظر مي رسد كه خيلي سنگين يا خيلي سبك باشد. بنابراين اين امر شانسي است. تصحيح:اجسامي را كه به طور الكتريكي باردار مي شوند مي توان توسط يك گيره متصل به يك زنجير يا سيم به زمين مرتبط كرد. نمونه هاي نارسانا بايد به كمك ماده ي يونيزه كننده (اقدامات راديو اكتيو،غيره)تخليه شوند. مورد هر چه باشد ،توصيه مي شود براي اتصال زمين ساز و كار دستگاه توزين از اتصال آن به يك اتصال زمين محافظ نظير لوله آب استفاده شود . | Weighing error |
